Otaczają nas ludzie. Jedni są wsparciem, inni tworzą mur. Każdego dnia w zasięgu dłoni, wzroku, trafiamy na różnego typu przedmioty. Jedne praktyczne, inne piękne, jeszcze kolejne sentymentalne. Są przedmioty trwałe, wielorazowe, są i takie które błyskawicznie lądują w koszu. Podobnie z zabawkami w dziecięcych pokojach.
Drewniane, pluszowe, plastikowe, stare, najulubieńsze i najnowsze, wprost z reklamy, które za dni kilka wylądują w kącie. Mnóstwo ich wszędzie. Mają zapewniać dobrą zabawę dzieciom albo kubek gorącej kawy mamie. Ile razy kupiłaś coś dla tzw. świętego spokoju? Ile razy teoretycznie byłaś blisko, ale z nosem w laptopie czy telefonie? Co takiego możesz dać, gdy kochasz? Zastanawiałam się nad tym przez pryzmat chociażby zbliżającego się Dnia Dziecka. Czy wiesz, że dzieci najpiękniej opowiadają obrazami? Wystarczy kilka kartek, zastruganych kredek i czas. Ich wyobraźnia nie zna granic, a interpretacja małego dzieła bardzo często powie Ci więcej niż tysiąc słów. Spróbuj się temu przyjrzeć, zatrzymaj się by zinterpretować obrazki malucha i odbierz cenną informację.
Zapewne mało kto z Was zastanawiał się nad tym czy sztuka jest w naszym życiu czymś ważnym. Okazuje się, że tak!
Od dziecka doświadczamy różnych emocji, które przenosimy chociażby na kartkę papieru daną nam z pozoru do zabawy.
Dzieci, w przeciwieństwie do dorosłych, nie potrafią wyrazić słowami wszystkich swoich myśli i emocji.
Mogą jednak przekazać je poprzez spontaniczne tworzenie rysunków.
Tworząc rysunek odzwierciedlają nie tylko swój nastrój, wyobrażenia, zainteresowania, ale również poziom wiedzy oraz potrzeby.
Niewerbalne i werbalne zachowanie dziecka podczas całego procesu rysowania pozwala zinterpretować treści i formy wypowiedzi rysunkowej.
Wiele badań wskazuje na to, że dziecko potrafi namalować co odczuwa lub przeżywa.
Badania takie odbywają się w celu uzyskania wglądu w wewnętrzne konflikty dziecka, jego obawy, sposób spostrzegania siebie i innych, charakter interakcji z członkami rodziny.
Rysowanie znajduje zastosowanie w procesie poznawania, stanowi też cenną pomoc również w psychoterapii. Rysunki są prawdziwą kopalnią informacji – pokazują uczucia, pragnienia, lęki, a nawet charakter autora! Dla psychologów, którzy interpretują rysunki, znaczenie ma każdy ich szczegół. Ważne jest również, czy dzieło zajmuje całą kartkę, czy tylko róg; jak duże są postaci i jakich dziecko używa kolorów.
Badania rysunku dotyczyć mogą takich tematów, jak:
1. Rysunek postaci ludzkiej
2. Rysunek rodziny
3. Rysunek domu
4. Rysunek drzewa
Jedną z najwcześniejszych reprezentacji pojawiających się w rysunkach dziecięcych jest postać ludzka, stanowiąca wskaźnik poziomu intelektualnego rozwoju dziecka.
Ręce – służą do zmiany lub kontrolowania otaczającego środowiska.
Złożone na piersiach – wrogość lub podejrzliwość.
Trzymanie za plecami – pragnienie kontrolowania złości, niechęć do kontaktów interpersonalnych
Brak – nieprzystosowanie, bezradność.
Duże stopy – poziom aktywności interpersonalnej i dążenie do bezpieczeństwa lub męskości.
Małe stopy – zależność, stłumione odczuwanie.
Długie i spiczaste palce – agresywność, wrogość.
Duża głowa – Zaabsorbowanie światem wyobraźni, koncentracja na aktywności umysłowej.
Mała głowa – osobowość obsesyjno – kompleksowa, poczucie niższości intelektualnej.
Odwrócona tyłem głowa– tendencje paranoidalne lub schizoidalne.
Długie nogi – Dążenie do autonomii.
Krótkie nogi – Upośledzenie życia emocjonalnego.
Dziecko obserwując zjawiska wokół niego zachodzące, zaczyna łączyć niektóre zdarzenia, przedmioty czy zjawiska. Rysując człowieka umiejscawia go w określonym środowisku, przypisuje mu przedmioty go charakteryzujące, czy ludzi z którymi wchodzi w interakcje.
Rysunek rodziny ma zarówno walory diagnostyczne, jak i terapeutyczne. Wskazuje psychologowi na przyczyny trudności rozwojowych dziecka, a pedagogowi – na źródła problemów wychowawczych, umożliwiając zarazem znalezienie sposobów radzenia sobie z tymi problemami.
Rysunek rodziny jest jednym z podstawowych źródeł diagnozowania dziecka.
Osoba rysowana jako pierwsza jest tą osobą, z którą dziecko pragnie się identyfikować, do której jest najbardziej przywiązane. Osoba rysowana w ostatniej kolejności jest tą, którą dziecko najmniej lubi, nie akceptuje taką, jaką jest.
Osoby, które wzbudzają w dziecku niepokój, niechęć czy inne przykre uczucie są rysowane z brzegu, w kącie lub z dala od innych postaci. Niektóre dzieci w ten sposób przedstawiają swoje rodzeństwo – jest to sygnał, że są zazdrosne o brata lub siostrę. Osoby, które w życiu dziecka nie odgrywają szczególnej roli są rysowane zazwyczaj jako ostatnie. Gdy maluch na końcu rysuje samego siebie prawdopodobnie ma poczucie, że mało liczy się w rodzinie. Gdy w ogóle nie umieszcza siebie na rysunku rodziny jest to niepokojący sygnał, że dziecko może się czuć odrzucone emocjonalnie przez najbliższych i pozbawione ich miłości.
Kartkę można podzielić umownie na cztery obszary: górę (duch), dół (materia), stronę lewą (matka), stronę prawą (ojciec).
Dzieci najważniejsze elementy rysują na środku kartki – w centrum ich prywatnego wszechświata. Takie rozmieszczenie oznacza stabilny stan emocjonalny – zwłaszcza jeśli analizujemy portret rodziny. Najlepiej, gdy wszystkie postaci umieszczone są centralnie, bądź „idą” z lewej strony do prawej. Dziecko prawidłowo się rozwija i od właściwego maluszkom przywiązania do mamy powoli przechodzi ku większej samodzielności.
Rysunek domu – dom sprawia wrażenie zamkniętego, przytłacza swoją wielkością, albo wrażenie otwartego, przyjaznego dziecku, zachęcającego do wejścia.
Rysunek w I ćwiartce – tendencje regresywne (cofanie się do stanów wcześniejszych), więcej elementów po lewej dolnej stronie kartki wskazuje na typ osobowości z przewagą cech introwertycznych, chęć cofnięcia się do wcześniejszego etapu życia.
Dużo pozostawionej pustej białej przestrzeni sugeruje jakieś problemy lecz wyparte do podświadomości, umieszczenie kogoś czegoś z boku, na brzegu kartki, mniejszego, mniej barwnego świadczy o tym, że jest mało ważny, duża ilość szczegółów świadczyć może o wadze danej rzeczy, zjawiska, osoby dla dziecka, strona lewa rysunku ukierunkowanie na przeszłość, wyraz postawy bardziej zamkniętej, egotycznej ,dowodzi wrażliwości uczuciowej.
Strona prawa to otwarcie na przyszłość, postawa aktywna społeczna, altruistyczna, to również waloryzacja cech męskich, górna część kartki odpowiada tendencjom ambicjonalnym, odzwierciedla świat marzeń, idealizacji projektów, a również życie duchowe, część dolna wiąże się ze sferą realizmu, materializmu,” to sfera życia popędowego, życia tu i teraz, przeładowanie rysunku różnymi elementami- nie ma pustego miejsca, linie krótkie, proste, o delikatnej kresce, poprawianej – świadczyć to może o wybuchowości, agresji, zaburzeniach pamięci.
Rysunek drzewa jest substytutem rysunku postaci, jednak mniej ograniczonym stereotypami i konwencjami. Panuje przekonanie, że obraz drzewa jest związany z życiową rolą rysującego oraz z jego zdolnościami do przyjmowania nagród od otoczenia.
1)Wyjątkowo duże drzewo – skłonność do agresji.
2) Małe drzewko – poczucie niższości i braku znaczenia.
3) Cienka kreska – poczucie nieprzystosowania, niezdecydowanie.
4) Drzewo składające się tylko z dwóch linii oznaczających pień i z kółka wyobrażającego koronę – impulsywność, zmienność.
5) Przesadne podkreślenie pnia – niedojrzałość emocjonalna.
6) Przesadne podkreślenie korony – zahamowanie emocjonalne, myślenie analityczne.
7) Przesadne podkreślenie korzeni – Płytkie reakcje emocjonalne, ograniczona zdolność do rozumowania.
Kolory odgrywają ważną rolę w rysunku. Mają znaczenie psychologiczne, każdy kolor ma pewną wartość emocjonalną:
a) czerwień – to kolor dynamiczny, wyraża potęgę pragnień, jest też oznaką agresywności, a niekiedy gniewu.
b) niebieski – potrzeba miłości, akceptacji, zauważenia
c) fiolet – fioletowy – niezdecydowanie, wahanie się w podejmowaniu decyzji,
d) żółć – to synonim światła, radości i optymizmu, to spontaniczność i otwartość, ekspansywność,
e) zieleń – oznacza wolę działania, wytrwałość, upór i stanowczość;
f) pomarańcz – wyraża radość, wesołość i dynamizm;
g) brąz – oznacza fizyczne dążenie do bezpieczeństwa. Osoba namalowana na brązowo to wyraża w ten sposób brak bezpieczeństwa od tej osoby;
h) róż – oznacza spokój, równowagę i harmonię;
j) szarość – Jeżeli dziecko używa często szarego koloru, można sadzić, że ma trudności w wyrażaniu uczuć i przechodzeniu do czynów.
i) czerń – Zawiera w sobie smutek, a niekiedy rozpacz, jeżeli używa się jej w nadmiarze. Drobne czarne plamki oznaczają lęk; kolor czarny wyraża nicość, pustkę, bunt, niezadowolenie z poczucia niedoceniania.
Bogata kolorystyka może świadczyć o wrażliwości i żywej emocjonalności dziecka, a używanie ciemnych barw postawę negatywną wobec kogoś lub czegoś.
Jeśli Twoje dziecko zaczyna malować, nasze podobrazia będą idealne do podróży w świat wyobraźni.
